Theo chân người hướng dẫn, chúng tôi háo hức lên bờ, ghé vào cái quán mộc mạc nhưng rộng rãi, nằm sát bờ sông Ngân Hà (Quảng Nam).
Thật ra, đó là 1 cái chái lớn, lợp tôn, song rất mát nhờ ẩn trong rặng tre xanh và gió từ sông lồng lộng thổi vào. Mươi phút sau, bà Bảy chủ quán mang ra các món hến xào, hến trộn xúc bánh tráng, cháo hến.
Để tạo không khí vui tươi, quên đi mệt nhọc, ông Võ Văn Hồi (chồng bà Bảy) vừa đãi hến vừa cho biết: “Ngày trước, đi bắt hến xem ra cũng khá vất vả do cào, xúc, cong lưng kéo nhủi dưới nước rất mệt và đau lưng, do đó có câu ca: “Anh ơi mua giúp hến sông/ Để em mua thuốc cho chồng đau lưng”. Trong những năm gần đây, do khai thác cát, dòng sông mỗi ngày một sâu nên người ta tạo ra dụng cụ cào hến.
Tùy theo khúc sông có loại hến lớn, nhỏ mà người ta thiết kế những cái cào có răng bằng sắt thưa hay dày, sau cái khung sắt là cái bao lưới để giữ hến lại, bộ phận này nối với một cây sào dài khoảng 5– 6m, ghe máy chạy, kéo theo dàn cào này cào dưới đáy sông, bao nhiêu sỏi, hến… đều vào lưới, nước thoát ra ngoài.
Theo lời ông Hồi, hến tươi đem về loại bỏ tạp chất, ngâm, lóng nhiều lần trong nước sạch. Khi luộc phải để nước sôi già mới cho hến vào. Gặp nóng đột ngột, hến mới tách hết vỏ. Dùng cái dầm nhỏ quấy đều cho ruột hến bong ra.
Sau đó, với vài tép tỏi, đợi khi bốc mùi thơm lừng, đổ vào xoong “hỗn hợp” hành tây, ớt chín đỏ xắt mỏng, ruột hến luộc, nêm gia vị vừa ăn, xào trộn đều, thêm đậu phộng rang giã giập, rau thơm... Xúc ra đĩa lớn ăn khi còn nóng hổi.
Món cháo và hến trộn
Chúng tôi, thong thả bẻ từng miếng bánh tráng xứ Quảng nhiều mè, được nướng vàng rộm, giòn tan, thơm phức để xúc từng miếng hến trộn đưa vào miệng, rất ngon và thi vị. Vừa ăn vừa ngắm cảnh sông nước hữu tình với những ghe thuyền của giới thương hồ ngược xuôi trên sông còn gì thú vị hơn?
Đặc biệt, ở đây giá rất rẻ (bát cháo hến lớn chỉ: 15.000 đồng; bát trung: 10.000đ; đĩa hến hấp loại vừa: 5.000đ, loại đĩa lớn: 10.000đ). Sở dĩ có giá rẻ như vậy là nhờ các khâu cào hến, đãi hến khâu chế biến, đi chợ mua gia vị... đều là người trong gia đình, mỗi người mỗi việc.
Họ rất chân tình, cởi mở. Vì thế, “quán hến” tuy ở nơi hẻo lánh, nhưng rất nhiều khách đến ăn, kể cả khách phương xa, khách nước ngoài, ăn xong còn mua về nhà. Trung bình mỗi ngày bà Bảy bán tới 20 lon gạo cháo, tiêu thụ mỗi ngày từ 30- 50kg hến ruột, bán đắt hàng vậy nhưng thu nhập trên 100.000 đ/ngày, nhà bà lấy công làm lời là chính.
Để cho khách có chỗ nghỉ ngơi, thư giãn sau khi ăn đã có những cái võng bằng tre, được buộc trên những thân cây tre sát bờ sông. Gió mát, võng tre đưa kẽo kẹt, ru du khách vào giấc ngủ mơ màng trên bờ sông nước xa xăm…
Con thuyền nhổ neo đã rời bến mà những bàn tay “quán hến” vẫn còn vẫy chào trên bến nước buổi chiều hạ về, khiến lòng du khách không khỏi bùi ngùi, lưu luyến. Mọi người đều mong có ngày về thăm lại quán, gặp lại những con người ân tình mộc mạc ở bến sông cũng như được thưởng thức các món hến dân dã, thấm đậm nghĩa tình của những người nông dân một nắng hai sương chế biến.
